De jubelverhalen lossen elkaar in hoog tempo af. Berichten over dalende besmettingscijfers, minder ziekenhuisopnames en een oplopende vaccinatiegraad worden afgewisseld met nieuws over verdere versoepelingen. En iedereen is er wel aan toe. Hoewel het tempo van alle versoepelingen in de ogen van sommigen wel erg hoog ligt. Er lijkt duidelijk beweging te komen in deze corona tijd. Het blijft nog even afwachten of we na alle versoepelingen en de verwachte zomervakantie een vierde golf weten te voorkomen, maar de optimisten schatten in dat de vaccinaties hun werk gaan doen. En dan dringt de vraag zich op: wat deze periode gekost maar vooral: wat heeft deze crisis opgeleverd?
Wat de crisis heeft gekost
Omdat we eigenlijk nog met allerlei maatregelen te maken hebben, is de vraag wat de crisis heeft gekost nog niet volledig te beantwoorden. In 2020 heeft de Nederlandse overheid €29 miljard uitgegeven aan coronasteun. De Algemene Rekenkamer brengt periodiek een coronarekening uit waarin de cijfers op een rijtje staan.
Verder heeft de EU een Europees Herstelfonds in het leven geroepen. Het ‘Next Generation EU’ fonds heeft een omvang van €750 miljard. Het bestaat voor €390 miljard uit subsidies voor lidstaten en nog eens €360 miljard uit leningen. En zo heeft ieder land of continent zijn maatregelen.
Aan het begin van dit jaar becijferde het Internationaal Monetair Fonds dat de hele COVID-pandemie inclusief de nasleep, $22.000 miljard zal kosten. Daarbij is ook rekening gehouden met het verlies van economische groei in de periode van 2020 tot 2025.
En dat zijn alleen nog maar de economische kosten.
Maar heeft deze crisis ons ook wat geleerd?
Wat het heeft opgeleverd
In het afgelopen jaar hebben we vooral thuis gewerkt, zijn we in eigen land op vakantie gegaan en hebben we andere dingen gedaan met ons geld. Een deel van de Nederlandse huishoudens is in staat geweest om meer te sparen, maar dat geldt zeker niet voor iedereen. Een deel van deze keuzes zijn noodgedwongen gemaakt vanwege de beperkte omstandigheden. Maar het heeft ook nieuwe inzichten opgeleverd.
Persoonlijk dacht ik altijd dat ik het vakantiegevoel niet zo makkelijk te pakken krijg met een vakantie in eigen land. Dat blijkt mee te vallen. Ook dichtbij huis zijn er genoeg mooie plekken te vinden en leuke dingen te doen. Aangezien de vakantie altijd een stevige hap neemt uit ons jaarlijks budget, heeft deze tijd ons geleerd om ook dichterbij huis te kijken naar mogelijke vakantiebestemmingen. Dat is beter voor het milieu, maar niet per se beter voor je portemonnee. Vakantie in eigen land is nog geen prijsvechter. Maar dat kan natuurlijk worden veroorzaakt door de massale belangstelling voor binnenlandse bestemmingen.
Afgelopen jaar is het bestedingspatroon van huishoudens veranderd. Uit eten was niet mogelijk. Afhalen en luxer zelf koken hebben die plaats ingenomen. Volgens mijn portemonnee zijn alle boodschappen wel duurder geworden en dat blijkt ook uit een recent prijsonderzoek. Gemiddeld zijn de boodschappen zo’n 4 procent duurder dan een jaar geleden. We moeten afwachten of het bestedingspatroon echt structureel gewijzigd is, of dat iedereen weer massaal op terrassen duikt en uit eten gaat.
Ondernemers
Veel ondernemers hebben een moeilijke periode (bijna) achter de rug. Het aantal faillissementen is nog laag. ABN AMRO berichtte dat zo’n 10 procent van de bedrijven een belastingschuld heeft van in totaal €16 miljard. Toch leverde deze crisis voor ondernemers (soms noodgedwongen) ook nieuwe kansen op. Restaurants die ook bezorgen, hebben iets opgebouwd dat ook na deze crisis inkomsten genereert. De fiscus zal dan wel iets soepeler moeten omgaan met die belastingschuld, want in de horeca heeft ongeveer 43% van de ondernemers een belastingschuld uitstaan. In het boek ‘Ondernemen in crisistijd’ worden andere voorbeelden genoemd van ondernemers die tijdens crisis nieuwe verdienmodellen ontwikkelen.
Terug naar oude gewoonten?
Het is natuurlijk de vraag of onze ervaringen van het afgelopen jaar leidt tot blijvende veranderingen. Een aantal veranderingen zijn ongetwijfeld tijdelijk. Er is nu massale belangstelling voor honden en campers, want iedereen wandelt en gaat met zijn eigen douche en toilet op vakantie. Volgend jaar zullen we weten of dit nog steeds in de mode is.
Wat deze crisis in ieder geval heeft opgeleverd is de wetenschap dat ons leventje echt niet te plannen is en dat we moeten genieten van onze gezondheid.
Verwacht jij dat je echt andere keuzes gaat maken in de komende periode?
Wil je meer lezen?