Vanaf 1 januari is het zover: dan grijpt de overheid in op de energiemarkt. Het is afgelopen weken dan ook ruim aan bod geweest in de media: er komt een prijsplafond voor energie. Het is de bedoeling dat Nederlandse huishoudens daarmee weer terugkeren naar oude prijsniveaus. Maar wordt energie daarmee weer net zo goedkoop als voor deze crisis? En wat mogen we de komende periode verwachten?
Wat is er allemaal toegezegd?
Als eerste het laatste nieuws: een paar weken geleden werd duidelijk dat de overheid huishoudens nog dit jaar gaat helpen bij het betalen van de energierekening. In november en december krijgt ieder huishouden maandelijks €190,- terug via de energieleverancier.
Dit is een generieke maatregel. Iedereen krijgt het, of je nu te maken hebt met de hoge energieprijzen of niet. Dat lijkt oneerlijk, maar op zo’n korte termijn is er geen betere manier voorhanden om de kosten voor energie te verlagen.
Het is overigens nog niet helemaal duidelijk hoe deze regeling wordt uitgevoerd. Het bedrag kan worden verrekend met de maandelijkse energierekening, of het kan apart worden gestort op de rekening. In ieder geval verloopt de uitbetaling via de energieleverancier.
Maar het belangrijkste nieuws gaat natuurlijk over het prijsplafond voor 2023.
Vanaf januari hebben we te maken met een prijsplafond waarbij er, tot een bepaald maximum, vaste tarieven gelden voor gas en elektra. En dit zijn de cijfers:
| Tarief | Hoeveelheid | |
| Gas | € 1,45/m3 | tot 1.200 m3 |
| Elektra | € 0,40/kWh | tot 2.900 kWh |
Tot aan dit plafond ligt de prijs voor gas en elektra dus vast. Voor al het verbruik dat boven het plafond uitkomt geldt het markttarief.
Volgens prijsvergelijker Gaslicht.com komt ongeveer de helft van de Nederlandse huishoudens boven het prijsplafond voor gas uit. En het verbruik van elektriciteit leidt bij een derde van de huishoudens tot een overschrijding van het prijsplafond.
Wat merken we van het prijsplafond?
Het goede nieuws is dat ieder huishouden in november en december iets positiefs merkt van het ingrijpen op de energiemarkt. Iedereen ontvangt twee keer €190,- terug via de energieleverancier. Het maakt daarbij niet uit of je nog een lopend contract hebt met lage prijzen, of niet.
Vanaf januari krijgt iedereen die een energiecontract met variabele tarieven heeft, te maken met de vastgestelde maximumtarieven (tot aan de grens van 1.200 kuub en 2.900 kWh). Veel huishoudens gaan daardoor per maand (veel) minder betalen voor hun energie.
Wanneer het energieverbruik boven het plafond uitkomt, dan gelden de markttarieven die weer hoger liggen. Het kan dus nog steeds de moeite waard zijn om je energieprijzen te vergelijken. Verschillende prijsvergelijkers verwachten toenemende concurrentie om de huishoudens te verleiden om over te stappen. Persoonlijk denk ik dat dit wel meevalt. Het afgelopen jaar hebben de energiemaatschappijen geen enkele moeite gedaan om nieuwe klanten te lokken. Aangezien de marktprijzen niet heel drastisch zijn gezakt, zie ik geen reden waarom de maatschappijen elkaar nu ineens volop gaan beconcurreren. Maar we zullen het zien. Vergelijken loont altijd en zeker wanneer het verbruik hoger is dan vastgelegd in het prijsplafond.
Vaste contracten
Heb je een doorlopend vast contract, dan verandert er in januari niets. De energieleverancier is verplicht om tegen de eerder afgesproken energietarieven te blijven leveren.
In de afgelopen maanden hebben we in het nieuws wel wat berichten gelezen over uitzonderingen. Zo zijn er energiemaatschappijen failliet gegaan. Bij zo’n faillissement vervallen in principe de afspraken en moeten huishoudens een nieuw contract afsluiten; vaak tegen veel slechtere voorwaarden. En een enkele maatschappij heeft haar klanten gevraagd om in te stemmen met hogere tarieven, om zo te voorkomen dat zij failliet gaan.
Wordt energie nu weer echt goedkoop?
Het is toch de vraag of huishoudens met de tarieven van het prijsplafond weer een beetje op ‘vooroorlogse’ energieprijzen uitkomen. Ik ben eens in onze administratie gedoken en heb de tarieven van een paar jaar geleden opgezocht. Daarbij heb ik voor het gemak alleen gekeken naar de prijzen per m3 gas en per kWh elektriciteit.
| Periode | Elektra (/kWh) | Gas (/m3) | Leverancier |
| 2016 – 2017 | € 0,052 (€ 0,04 dal) | € 0,205 | Energiedirect |
| 2017 – 2020 | € 0,048 (€ 0,006 dal) | € 0,218 | Greenchoice |
| 2020 – 2021 | € 0,065 (€ 0,051 dal) | € 0,206 | Energiedirect |
| 2021 – nu | € 0,436 (€ 0,348 dal) | € 1,877 | Energiedirect |
| vanaf 2023 | € 0,40 | € 1,45 | Prijsplafond |
De cijfertjes maken duidelijk dat de bedragen van het prijsplafond de financiële pijn wel wat verzachten, maar dat er nog lang geen sprake is van een terugkeer naar de oude prijzen van een paar jaar geleden. Het is ook nog maar de vraag of we dat lage prijsniveau binnen een paar jaar weer gaan bereiken.
Voorlopig is het heel erg zinvol om energie te besparen, zelf wat op te wekken en versneld over te stappen naar duurzame vormen van energie. Intussen doe ik op de koude dagen nog even de houtkachel aan.
Wil je meer lezen?
Zijn de bedragen die je noemt niet in te tabel niet exclusief belastingen? Ik vind ze eigenlijk onrealistisch laag in vergelijking met de 1 jaar contracten de ik in die tijd heb moeten afsluiten. Of had jij langdurige contracten?
Daar heb je gelijk in. De plafond bedragen zijn (naar verwachting) incl. BTW, maar de tarieven uit afgelopen jaren zijn inderdaad excl. belastingen. Excuus voor de verwarring.
Is het prijs plafond na of voor belastingen?
Dat is nog niet helemaal duidelijk, maar verschillende energievergelijkers gaan er vanuit dat de bedragen weer incl. (21%) btw zijn.